رسیدگی به امور آزادگان استان یزد، ستاد،  مرکزی برای حمایت از آزادگان (اسیران) جنگ تحمیلی عراق بر ضد ایران.

پس‌‌ از پایان یافتن جنگ تحمیلی در ۱۳۶۷ ش، ایران و عراق حدود دو ‌سال، برای مبادلۀ اسیران با یکدیگر مذاکره کردند تا سرانجام، این امر در ۱۳۶۹ ش به مرحلۀ اجرا درآمد. در مرداد این سال، استان یزد نیز به تبعیت از مرکز پس از ورود اسرا، تشکیلات ادارۀ امور اسرا و مفقودین را به ستاد رسیدگی به امور آزادگان (اسیران) واگذار کرد که با هدف حمایت و رفع مشکلات آزادگان درزمینۀ مسائلی چون آموزش و تحصیل، تأمین مسکن، ایجاد اشتغال و ارائۀ خدمات درمانی تشکیل ‌شده بود (قریشی).

ازجملۀ کارکردهای ستاد امور رسیدگی به آزادگان استان یزد تحویل‌گرفتن آزادگان یزدی از سپاه پاسداران بود که در مراکز قرنطینۀ مرزی نگهداری می‌شدند. این ستاد برای استقبال از گروه‌های چندنفرۀ آزادگان، برنامه‌هایی با همراهی مردم در میدان آزادی تدارک دیده بود؛ البته، در محله‌ها، شهرستان‌ها و روستاها نیز با همکاری ستاد و مردم از هریک از آزادگان جداگانه، استقبال می‌شد.

آزادگان پس از ورود به استان، به‌منظور مطرح‌کردن درخواست‌ها یا مشکلاتشان، به ستاد آزادگان مراجعه می‌کردند؛ همچنین، دانش‌آموزان آزاده برای ادامۀ تحصیل در مدارس یا دانشگاه‌ها از ستاد معرفی‌نامه می‌گرفتند (وافی).

از ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۵ ش، با همت این ستاد، بیش از پانصد ‌تن از آزادگان استان برای ادامۀ تحصیل، به مؤسسات عالی کشور راه یافتند که از این میان، صد ‌تن در رشته‌های پزشکی، دندان‌پزشکی و داروسازی و ۱۵۰ تن نیز در رشته‌های مهندسی و دیگر رشته‌ها پذیرفته‌ شدند (قریشی).

در ۱۳۷۰ ش، ستاد به‌منظور ایجاد اشتغال و تقویت بنیۀ اقتصادی آزادگان به فعالیت‌های اقتصادی در زمینه‌های کشاورزی، دام‌پروری و صنایع اقدام کرد؛ ازجمله تخصیص زمین برای کشت؛ سرمایه‌گذاری در‌زمینۀ کشت پسته به‌صورت سهام (وافی)؛ ایجاد بستر مناسب برای پرورش دام و طیور در اردکان؛ تأسیس کارگاه‌های نساجی، ریسندگی و بافندگی در این شهر؛ و تأسیس شرکت‌های احرار یزد و ایثارگران متحدان دشت کویر (فعال درزمینۀ اقتصادی و عمرانی).

از ۱۳۶۹ ش نیز آزادگان استان‌های سیستان و بلوچستان و کهگیلویه و بویراحمد زیرپوشش این ستاد قرار گرفتند. آمار آزادگان زیرپوشش این ستاد برای دریافت خدمات دوهزار تن بود که از این شمار، ۷۱۲ تن از آزادگان استان یزد بودند (همو).

در فاصلۀ سال‌های ۱۳۷۰ تا ۱۳۸۳ ش، فعالیت این ستاد در سالروز ورود آزادگان به میهن، برگزاری برنامه‌های فرهنگی متنوعی از‌جمله تجلیل از آنان؛ برگزاری اردوهای زیارتی و سیاحتی؛ حمایت از چاپ مجموعه‌خاطراتشان؛ و دیدار با خانواده‌های ایشان بود. افزون‌بر این، باید به راه‌اندازی هیئت آزادگان و مؤسسۀ فرهنگی ـ اجتماعی آزادگان در استان یزد در ۱۳۷۵ ش نیز اشاره کرد که مستقل از نمایندگی تهران انجام می‌شد (همو).

این ستاد در اردیبهشت ۱۳۸۳  براساس فرامین آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، به‌منظور تأمین متمرکز نیازهای امور ایثارگران، با بنیاد شهید و بخش مربوط به امور جانبازان بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی استان یزد ادغام ‌و بنیاد شهید و امور ایثارگران نامیده شد (همو).

مآخذ:  قریشی، محمدمهدی (از کارکنان سابق در ستاد رسیدگی به امور آزادگان استان یزد)، مصاحبه با طوبی زارع، ۳۰ شهریور ۱۳۹۹؛ وافی، محمد (مسئول وقت ستاد رسیدگی به امور آزادگان استان یزد)، مصاحبه با همو، ۱ مهر ۱۳۹۹.

/ سید ناصر امامی میبدی/